شالدون چیست؟ کاتتر مورد استفاده برای همودیالیز یک کاتتر تونلی است زیرا در زیر پوست قرار می گیرد. دو نوع کاتتر تونل دار یا شالدون وجود دارد: کاف دار یا بدون کاف.
همودیالیز یک روش درمانی است که در مواقعی که کلیه ها از کار می افتند (بیماری کلیوی) و دیگر نمی توانند خون را تمیز کنند و مایع اضافی را از بدن خارج کنند، استفاده می شود. دسترسی همودیالیز یا دسترسی عروقی راهی برای رسیدن به خون برای انجام همودیالیز است.
در صورت نیاز به خدمات پزشکی و درمان در منزل و همچنین ویزیت آنلاین پزشک عمومی و متخصص کافی ست با کارشناس ما به شماره 09026797779 تماس بگیرید و یا در واتساپ پیام دهید.
اگر همودیالیز دریافت کنید، دسترسی به خون از طریق یکی از روش های زیر است:
- فیستول AV که از اتصال یک شریان و ورید در بازو ایجاد می شود
- یک گرفت AV که با استفاده از یک لوله نرم برای اتصال شریان و ورید در بازو ایجاد می شود
- یک کاتتر یا شالدون، یک لوله نرم که در یک ورید بزرگ، معمولا در گردن قرار می گیرد
بنیاد ملی کلیه، فیستول AV (شریانی وریدی) را به عنوان انتخاب ارجح برای دسترسی دائمی به عروق توصیه می کند. گرفت AV انتخاب ارجح بعدی برای دسترسی دائم است. کاتتر برای دسترسی موقت توصیه می شود. ممکن است شرایطی وجود داشته باشد که از استفاده از فیستول یا گرفت جلوگیری کند و ممکن است از کاتتر استفاده شود.
کاتتر همودیالیز یا شالدون چیست؟
کاتتر مورد استفاده برای همودیالیز یک کاتتر تونلی است زیرا در زیر پوست قرار می گیرد. دو نوع کاتتر تونل دار یا شالدون وجود دارد: کاف دار یا بدون کاف. کاتترهای تونلی بدون کاف برای مواقع اضطراری و برای دوره های کوتاه مدت (تا 3 هفته) استفاده می شوند. کاتترهای تونل دار، نوعی که توسط NKF برای دسترسی موقت توصیه می شود، می توانند برای بیش از 3 هفته در موارد زیر استفاده شوند:
- فیستول یا گرفت AV قرار داده شده است اما هنوز برای استفاده آماده نیست.
- هیچ روش دیگری برای دسترسی دائم وجود ندارد. به عنوان مثال، زمانی که رگ های خونی بیمار به اندازه کافی برای فیستول یا پیوند قوی نیستند.
کاتترها دو دهانه در داخل دارند. یکی منفذ قرمز (شریانی) برای خارج کردن خون از ورید و خارج از بدن به مسیر دیالیز و دیگری یک منفذ آبی (وریدی) است که اجازه می دهد خون تمیز شده به بدن بازگردد.
چگونه از شالدون مراقبت کنم؟
با مراقبت مناسب از شالدون، ماندگاری بیشتری خواهد داشت و از مشکلاتی مانند عفونت و لخته شدن جلوگیری می شود. در اینجا به چند اقدام مهم اشاره شده است:
- پانسمان شالدون را تمیز و خشک نگه دارید.
- مطمئن شوید که ناحیه محل قرارگرفتن شالدون تمیز است و تیم مراقبت در هر جلسه دیالیز پانسمان را عوض می کند.
- یک کیت پانسمان اضطراری را در خانه نگه دارید، در صورتی که نیاز به تعویض پانسمان در بین جلسات درمانی داشتید. از تیم درمانی خود بخواهید تا نحوه تعویض پانسمان در مواقع اضطراری را به شما آموزش دهند.
- هرگز درپوش انتهای شالدون را برندارید. هوا نباید وارد شالدون شود.
- اگر پانسمان شفاف باشد که به محل کاتتر و پوست اطراف آن می چسبد، می توانید دوش بگیرید یا حمام کنید. این نوع پانسمان توصیه می شود زیرا ضد آب است که به جلوگیری از عفونت کمک می کند. و چون شفاف است، می توانید علائم عفونت را ببینید. در طول حمام باید از قرار گرفتن کاتتر یا محل کاتتر زیر آب خودداری کنید. این کار احتمال رسیدن رطوبت به محل کاتتر را افزایش می دهد که می تواند باعث عفونت شود.
- هر زمان که کاتتر باز می شود ماسک روی بینی و دهان خود قرار دهید تا از ورود باکتری به داخل کاتتر و جریان خون جلوگیری کنید. افراد حرفه ای که پانسمان را عوض می کنند باید از ماسک و دستکش استفاده کنند.
- زمانی که برای دیالیز استفاده نمی شود، درپوش ها و گیره های کاتتر باید محکم بسته شوند. فقط تیم درمانی باید از کاتتر دیالیز برای خونگیری یا تزریق دارو یا مایعات استفاده کند.
- اگر ناحیه اطراف کاتتر شما احساس درد می کند یا قرمز به نظر می رسد، فوراً با تیم درمانی خود تماس بگیرید. از تیم دیالیز خود در مورد علائم و نشانه هایی که نیاز به توجه فوری دارند سوال کنید.
آیا باید در مورد کاتتر نگرانی داشته باشم؟
گاهی اوقات، حتی زمانی که بسیار مراقب هستید، ممکن است محل دسترسی لخته یا عفونی شود.
لخته می تواند در داخل دهانه کاتتر یا در قسمت بیرونی کاتتر ایجاد شود و دهانه را مسدود کند. این مشکل می تواند باعث شود خون با سرعت کمتری نسبت به سرعتی که پزشک دستور داده است جریان یابد. اگر سرعت جریان خون برای بیش از یک درمان دیالیز پایین بماند، کاتتر باید در همان روز بررسی و اصلاح شود. درمان زودهنگام ممکن است از مسدود شدن کامل لخته در کاتتر جلوگیری کند. بازگرداندن میزان توصیه شده جریان خون و درمان لخته‌های تشکیل‌شده بسیار مهم است تا کاتتر شما به خوبی به کار خود ادامه دهد و میزان دیالیز مورد نیاز را دریافت کنید.
عفونت حتی با سرعت جریان خون خوب نیز ممکن است رخ دهد. پیروی از دستورالعمل های مراقبت از کاتتر، دقیقاً همانطور که به شما آموزش داده شده است، مهم است تا از عفونت جلوگیری شود. شما باید علائم و نشانه های عفونت کاتتر را بدانید و فورا به پزشک یا تیم دیالیز خود گزارش دهید تا بتوانید در اسرع وقت درمان مناسب را دریافت کنید. علائم و نشانه های عفونت کاتتر عبارتند از:
- تب
- لرز
- ترشح از محل خروج کاتتر
- قرمزی یا حساسیت در اطراف محل خروج کاتتر
- احساس ضعف عمومی و بیماری
درمان بستگی به نوع عفونت دارد اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پمادی که مستقیماً روی ناحیه عفونی زده می شود اگر عفونت در محل خروج باشد.
- در صورت وجود ترشح از محل خروج داروی آنتی بیوتیک.
- اگر عفونت به خون سرایت کرده باشد، یک آنتی بیوتیک داخل وریدی (محلولی حاوی آنتی بیوتیک که مستقیماً در ورید تزریق می شود).
وقتی شالدون خوب عمل نمی کند چه اتفاقی می افتد؟
کاهش سرعت جریان خون به دستور پزشک نشانه آن است که کاتتر آنطور که باید عمل نمی کند. اگر این اتفاق برای بیش از یک درمان در هفته رخ داد، کاتتر باید بررسی شود. سرعت جریان خون کمتر باعث می شود که دیالیز کمتری دریافت کنید. سپس برای دریافت مقدار مناسب دیالیز به درمان همودیالیز طولانی تر از معمول نیاز خواهید داشت.
نشانه دیگری که نشان می دهد کاتتر شما خوب کار نمی کند ممکن است هشدارهای فشار شریانی قبل از پمپاژ باشد. این صداها به تیم مراقبت اطلاع می‌دهند که کاتتر اجازه خونگیری آسان را نمی‌دهد که می تواند نشانه ای از تشکیل لخته در کاتتر باشد که جریان خون را مسدود می کند.
در صورت نیاز به خدمات پزشکی و درمان در منزل و همچنین ویزیت آنلاین پزشک عمومی و متخصص کافی ست با کارشناس ما به شماره 09026797779 تماس بگیرید و یا در واتساپ پیام دهید.
برای رفع انسداد کاتتر چه کاری می توان انجام داد؟
درمان، تجویز یک داروی ضد لخته به نام فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (tPA) است. اکثر مراکز دیالیز می توانند دارو را در حالی که روی صندلی دیالیز خود هستید استفاده کنند، بنابراین از مراجعه به بیمارستان جلوگیری می کنند. اگر در پایان درمان خود هستید، tPA می تواند درست قبل از نوبت بعدی دیالیز تجویز شود. از پزشک خود بپرسید که چگونه می توانید این دارو را قبل از جلسه درمانی بعدی خود استفاده کنید.
دارو چگونه تززیق می شود؟
کادر درمانی دارو را مستقیماً به دهانه کاتتر تزریق می کند. برای شکستن لخته باید 30 دقیقه در داخل کاتتر بماند. پس از 30 دقیقه اگر جریان خون کافی بازیابی نشد، پزشک می تواند این روند را تکرار کند.
فواید درمان زودهنگام لخته چیست؟
- با بازگرداندن جریان خون، همودیالیز می تواند برای حذف سموم و مایعات اضافی از بدن عمل کند.
- درمان زودهنگام لخته منجر به وقفه های درمانی کمتر و بهبود کیفیت زندگی در دیالیز می شود.
- مزایای دیگر پیشگیری از مشکلات اضافی سلامتی و شانس زندگی طولانی‌تر با دیالیز است.
منبع