بیماری هانتینگتون چیست؟
بیماری هانتینگتون، نوعی بیماری ارثی است که بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد. این بیماری منجر به مرگ سلول‌های مغزی می‌شود. همچنین بخش‌هایی از مغز مانند لوب پیشانی و عقده‌های قاعده‌ای را که مسئول حرکت، تفکر، شخصیت و احساسات هستند، تحت تأثیر قرار می‌دهد.
بیماری هانتینگتون می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما معمولاً علائم آن تا میانسالی ظاهر نمی‌شوند. این بیماری با گذشت زمان حادتر می‌شود و برای درمان کامل آن هیچ دارویی وجود ندارد.
علائم بیماری هانتینگتون
بیماری هانتینگتون، تغییراتی را در جسم، ذهن و رفتار فرد ایجاد می‌کند که با علائمی همراه هستند. در ادامه علائم این بیماری را بیان می‌کنیم.
علائم جسمی
علائم جسمی بیماری هانتینگتون عبارت‌اند از:
- سفتی و گرفتگی عضلات
- حرکت سریع و غیرارادی انگشتان، اندام‌ها یا ماهیچه‌های صورت
- کاهش حرکات چشم
- عدم هماهنگی حرکات ظریف مانند نوشتن
- کاهش تعادل
- عدم کنترل عملکردهای بدن، مانند بلع و صحبت کردن
- احساس خستگی شدید
علائم ذهنی
بیماران مبتلا به هانتینگتون ازنظر ذهنی با علائم زیر مواجه میشوند:
- مشکل در تمرکز
- اختلال در تفکر، برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی
- تضعیف حافظه کوتاه‌مدت
- عجول بودن
- بیش‌ازحد فکر کردن
- ناتوانی در برقراری ارتباط، مانند سخن گفتن یا یافتن کلمات
- ناتوانی در یادگیری مطالب جدید
علائم رفتاری
علائم رفتاری که در بیماران مبتلا به هانتینگتون ظاهر میشوند شامل موارد زیر هستند:
- تغییر خلق‌وخوی
- تغییر شخصیت
- نداشتن انگیزه و ابتکار عمل
- ابتلا به وسواس
- احساس اضطراب
- احساس افسردگی
- پرخاشگری
- فقدان حس همدلی
- روان‌پریشی
برای تشخیص بهتر و راحت تر این بیماری میتوانید با متخصصان آسوده یار تماس بگیرید
علائم بیماری هانتینگتون در نوجوانان
شروع و پیشرفت بیماری هانتینگتون در افراد جوان‌تر کمی نسبت به بزرگسالان متفاوت است. علائمی
که نوجوانان مبتلا به این بیماری با آن مواجه میشوند، به شرح ذیل می‌باشند:
- مشکلات رفتاری
- عدم تمرکز
- کاهش وزن
- ماهیچه‌های منقبض و سفت که راه رفتن را مختل می‌کنند
- لرزش یا حرکات غیرارادی
- از دست دادن تعادل
- احساس کلافگی
- تشنج کردن
علت ابتلا به بیماری هانتینگتون
علت ابتلا به بیماری هانتینگتون، داشتن ژن معیوب است و این ژن از والدین به فرزند به ارث می‌رسد. اگر کودکان این ژن را به ارث نبرند، به بیماری هانتینگتون مبتلا نخواهند شد و آن را به فرزندان یا نوه‌های خود انتقال نخواهند داد.
مراحل بیماری هانتینگتون
بیماری هانتینگتون مراحل مختلفی دارد. همچنین نیازهای فرد مبتلا به این بیماری وابسته به مرحله بیماری است و در طول زمان تغییر می‌کند. در ادامه مراحل بیماری هانتینگتون را بیان می‌کنیم.
مرحله اولیه
در این مرحله از بیماری، علائمی شامل بدخلقی و احساس پوچی در بیمار به وجود می‌آید. گاهی افراد کنترل حرکات خود را از دست می‌دهند، اما می‌توانند به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهند. در این دوران داشتن برنامه ورزشی یا توان‌بخشی به حفظ تعادل و هماهنگی فرد کمک می‌کند.
مرحله میانی
مشکل در بلع، کاهش وزن و از دست دادن تعادل از علائم مرحله میانی بیماری هانتینگتون است. افراد مبتلا به این مرحله از بیماری در کار کردن، رانندگی و انجام کارهای خانه دچار مشکل میشوند. آن‌ها پس از مدتی احساس تنهایی می‌کنند. بنابراین آن‌ها را به تعامل با دوستان و خانواده تشویق کنید.
مرحله پایانی
مرحله پایانی این بیماری، آن‌قدر شدید است که بیرون آمدن از تخت را نیز برای افراد دشوار می‌کند. درنتیجه فردی که به این مرحله از بیماری هانتینگتون مبتلا است به مراقبت‌های شبانه‌روزی نیاز دارد.
نحوه تشخیص بیماری هانتینگتون
اگر احتمال ابتلا به بیماری هانتینگتون وجود داشته باشد، پزشک در مورد سابقه خانوادگی شما صحبت کرده و علائم یا نشانه‌های بیماری را با انجام برخی آزمایش‌ها بررسی می‌کند. آزمایش‌هایی که در تشخیص این بیماری مفید هستند عبارت‌اند از:
- معاینه عصبی
- تست‌های روان‌شناختی برای بررسی سلامت روان
- معاینه عصب‌روانشناسی برای بررسی حافظه، زبان و استدلال
- انجام آزمایش ژنتیک
- اِم‌آر‌آی
- سی‌تی‌اسکن
نحوه کنترل بیماری هانتینگتون
هیچ درمان مؤثری برای بیماری هانتینگتون وجود ندارد اما با بکارگیری برخی روش‌ها می‌توان آن را کنترل نمود. این روش‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:
- انجام فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی
- مصرف دارو برای کاهش تغییرات خلقی
- مصرف دارو برای کمک به کنترل حرکات و تسهیل بلع
- مراقبت‌های تنفسی در منزل
- فعالیت جسمی و ذهنی
- انجام تمرین‌های فکری آرامش‌بخش مانند مدیتیشن
- تعامل با دوستان و خانواده
افراد مبتلا به این بیماری معمولاً باید تحت نظر گروه پزشکی اعم از متخصص مغز و اعصاب، روان‌پزشک، متخصص تغذیه، مددکار اجتماعی و متخصص مراقبت‌های ویژه باشند.
برخی نکات درباره نگهداری از افراد مبتلا به هانتینگتون
درصورتی که از بیمار مبتلا به هانتینگتون در منزل نگهداری می‌کنید، نکات زیر را باید رعایت کنید.
اطمینان از ایمنی منزل
افراد مبتلا به بیماری هانتینگتون همواره در معرض خطر افتادن هستند. شما باید فضای زندگی آن‌ها را بررسی کرده و خطرات احتمالی را شناسایی کنید. برخی از اقدامات پیشگیرانه برای حفظ سلامت آن‌ها به شرح ذیل می‌باشند:
- لامپ، تلفن و سیم برق را از محل عبور آن‌ها دور کنید.
- کف منزل را خشک نگه دارید تا لیز نباشد.
- حتماً در منزل، نزدیک اتاق آن‌ها کپسول آتش‌نشانی بگذارید تا درصورت نیاز بتوانند آتش را مهار کنند.
- وسایل تیز و برّنده را دور از دسترس بیمار قرار دهید.
برنامه‌ریزی روزانه
برای نگهداری از افراد مبتلا به بیماری هانتینگتون، نوشتن برنامه روزانه می‌تواند مفید باشد. این برنامه باید شامل موارد زیر باشد:
- بردن بیمار به مطب پزشک
- مصرف منظم داروها
- مصرف منظم وعده‌های غذایی
- دوش گرفتن به‌موقع
- انجام کارهای شخصی بیمار
- تعیین ساعت ورزشی مشخص
- اختصاص زمانی مشخص برای تعامل با دوستان و خانواده
حمایت عاطفی
مبتلا بودن به بیماری هانتینگتون برای این بیماران بسیار ترسناک است و این افراد علاوه بر تغییرات فیزیکی، ازنظر عاطفی هم تغییر می‌کنند و نیاز به محبت بیشتری خواهند داشت. با آن‌ها تعامل داشته باشید تا احساس تنهایی نکنند و بتوانند با این تغییرات کنار بیایند.
مراجعه به متخصص
افراد مبتلا به بیماری هانتینگتون، باید با روان‌پزشک یا روانشناس در مورد تغییرات عاطفی، نوسانات خلقی، زودرنج بودن و افسردگی صحبت کنند. مشورت کردن با متخصص به کنترل تغییرات ذهنی و فیزیکی آن‌ها کمک می‌کند.
آیا بیماری هانتینگتون قابل‌پیشگیری است؟
اگر ژن بیماری هانتینگتون را دارید، باید قبل از تصمیم به بارداری به یک مشاور ژنتیک مراجعه کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر کسی از خویشاوندان شما، مبتلا به بیماری هانتینگتون است، آزمایش ژنتیک انجام دهید تا از سلامت خود آگاه شوید. پیش از انجام این آزمایش با پزشک مشورت کنید.
سخن پایانی
بیماری هانتینگتون، نوعی بیماریِ ارثی است که در اثر داشتن ژن معیوب از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. این بیماری پیش‌رونده است و سه مرحله دارد که به‌مرور حادتر میشوند. تا‌کنون هیچ درمان کاملی برای این بیماری شناسایی نشده است، اما با استفاده از برخی روش‌ها مانند فیزیوتراپی، مصرف دارو، تعامل با خانواده و انجام تمرین‌های فکری آرامش‌بخش، می‌توان شدت آن را کنترل کرد. اگر از افراد مبتلا به این بیماری در منزل مراقبت می‌کنید باید نکاتی را رعایت کنید. این نکات شامل نوشتن برنامه روزانه برای آن‌ها، اطمینان از امنیت خانه، مراجعه به متخصص و حمایت عاطفی می‌باشند.
منابع
healthdirect.gov.au
mayoclinic.org
health.clevelandclinic.org