ماگوت‌تراپی چیست؟
به فرایند استفاده کردن از لارو یا ماگوت (مگس سبز) برای برداشتن بافت نکروزه (مرده) و عفونی ماگوت‌تراپی می‌گویند. از این روش برای تمیز نگه داشتن زخم پس از دبریدمان (از بین بردن بافت مرده) استفاده می‌شود. طبق مطالعات، لاروها زخم‌ها را خیلی سریع‌تر از پانسمان‌های معمولی پاک می‌کنند. به همین دلیل از تکنیک ماگوت‌تراپی در علوم پزشکی استفاده می‌کنند. بااینکه این روش وضعیت زخم را بهبود می‌بخشد، نباید آن را برای درمان همه زخم‌ها به کاربرد.
مطالعه بیشتر: درمان زخم در منزل
کاربردهای ماگوت‌تراپی
ماگوت‌تراپی، موجب بهبود زخمهای مزمن می‌شود و کاربردهای بسیاری دارد. این روش زخمهای زیر را درمان می‌کند:
- زخمهای نِکروزه پوست و بافت‌های نرم
- زخمهای فشاری
- زخمهای اِستاز وریدی (گردش خون پایین)
- زخمهای عصبی پا
- زخمهای تِروماتیک (آسیب‌دیدگی شدید) که بهبود نمی‌یابند
- زخم پای دیابتی
فرایند ماگوت‌تراپی
در ماگوت‌تراپی، حشرات از بافت مرده تغذیه کرده و مواد شیمیایی خاصی را در زخم آزاد می‌کنند. این مواد شیمیایی، بافت مرده را به مایع تبدیل می‌کند تا لاروها به‌راحتی بتوانند آن را هضم کنند. سپس لاروهای تغذیه‌کننده، باکتری‌ها را در طی این فرآیند جذب می‌کنند. در ماگوت‌تراپی، لاروها زخم را ظرف چند روز تمیز می‌کنند. این روش برای زخمهای مرطوب مناسب است؛ زیرا آن‌ها محیط مناسبی برای رشد لاروها دارند. زخمهای خشک محیط مناسبی برای لاروها ندارند. درنتیجه ماگوت‌تراپی برای بهبود زخمهای خشک اصلاً مناسب نیست.
در ماگوت‌تراپی، لاروها را در کیسه‌های پلیمری قرار می‌دهند و پانسمان زخم به‌گونه‌ای است که از خروج لاروها جلوگیری می‌کند. همچنین منافذی برای عبور هوا دارند و میزان خارش ناشی از حرکت لاروها را به حداقل می‌رسانند.
اندازه لاروهای ماگوت‌تراپی
لاروهایی که در ماگوت‌تراپی از آن‌ها استفاده می‌کنند، بسیار کوچک هستند و فقط چند میلی‌متر طول دارند. در طول درمان، اندازه آن‌ها با تغذیه از زخم به حداکثر 12 میلی‌متر افزایش می‌یابد.
تعداد لاروها
در ماگوت‌تراپی، از حدود 200 لارو زنده برای تمیز کردن زخم استفاده می‌کنند. سپس با استفاده از پانسمان مخصوص که رطوبت اضافی را جذب می‌کند، لاروها در محل زخم نگه داشته میشوند. هر جلسه ماگوت‌تراپی، 2 تا 3 روز طول می‌کشد. بااینکه ماگوت‌تراپی موجب ایجاد درد نمی‌شود، بیماران خزیدن لاروها را احساس می‌کنند.
نحوه استفاده از لاروها در ماگوت‌تراپی
در روش‌ماگوت‌تراپی، از لاروها به دو شیوه زیر استفاده می‌کنند:
- لارو در پوشش پانسمان: لاروها را داخل یک پانسمان می‌گذارند. این پانسمان، کیسه‌ای توری است که منافذ ریزی دارد و لاروها در آن محبوس هستند. سپس این پانسمان را بر روی زخمی که نیاز به ماگوت‌تراپی دارد می‌گذارند تا حشرات درون پانسمان از زخم تغذیه کرده و زخم را بهبود بخشند. این نوع پانسمان‌ها در اندازه‌های مختلف تولید میشوند و استفاده از آن‌ها به ماهیت و اندازه زخم بستگی دارد.
- تماس مستقیم لارو با زخم: در این روش لاروها مستقیماً بر روی زخم اعمال میشوند و سپس محل زخم را با پانسمان می‌بندند تا لاروها از زخم بیرون نیایند.
مدت دوره ماگوت‌تراپی
مدت درمان ماگوت‌تراپی، به نوع لارو و روش استفاده از آن بستگی دارد و نمی‌توان آن را پیش‌بینی کرد. گاهی زخم، با یک‌بار استفاده از لاروها به‌طور کامل پاک می‌شود، اما برخی زخمهای دیگر به دو یا چند جلسه ماگوت‌تراپی نیاز دارند. معمولاً هرجلسه ماگوت‌تراپی تا چهار روز طول می‌کشد. پس از درمان، پانسمان را روزانه برمی‌دارند تا میزان بهبود زخم را بررسی کنند. همچنین لاروهایی که با زخم تماس مستقیم دارند، اغلب باید تا سه روز در محل زخم باقی بمانند.
تغییرات زخم در طول ماگوت‌تراپی
در طول درمان ماگوت‌تراپی تغییرات زیر در زخم به وجود می‌آیند:
- زخم کمی مرطوب‌تر از حد معمول می‌شود یا ترشحات قرمز تیره یا صورتی‌رنگ از آن بیرون می‌آیند. این تغییرات به دلیل فعالیت لاروهایی است که بافت‌های مرده را از بین می‌برند.
- گاهی اوقات زخمی که بافت مرده زیادی دارد، بوی خاصی می‌گیرد. نگران نباشید؛ زیرا این بو به دلیل فعالیت لاروها است که با تعویض پانسمان از بین می‌رود.
- تعداد کمی از بیماران حرکت حشره‌ها را احساس می‌کنند و این حس به شکل خارش است.
- زخمهای برخی از بیماران، به‌ویژه آن‌هایی که گردش خون ضعیفی دارند، با ماگوت‌تراپی دردناک‌تر میشوند. اما می‌توان این درد را با دارو کنترل کرد.
- درد ناشی از زخمهای عفونی پس از انجام ماگوت‌تراپی کاهش می‌یابد.
نکات مرتبط با پس از انجام ماگوت‌تراپی
پس از انجام ماگوت‌تراپی باید برخی نکات را رعایت کنیم تا زخم درمان شود. این نکات شامل موارد ذیل می‌باشند:
- اگرچه این امکان برای بیمار وجود دارد که اکثر فعالیت‌های عادی را پس از ماگوت‌تراپی انجام دهد، نباید زخم را در آب غوطه‌ور کند.
- نباید زخم را خیلی نزدیک به منبع گرما مانند آتش یا رادیاتور نگه دارید؛ زیرا لاروها می‌میرند.
- از نشستن یا راه رفتن بر روی زخمی که ماگوت‌تراپی شده است بپرهیزید.
هزینه ماگوت‌تراپی
هزینه ماگوت‌تراپی به تعداد جلسات مورد‌نیاز، تعداد لاروها و پزشک شما بستگی دارد.
جمع‌بندی
ماگوت‌تراپی روشی درمانی است که با استفاده از لاروها به بهبود زخم کمک می‌کند. از این روش برای حذف زخمهای نکروزه و بافت‌هایی که ترشحات آبکی دارند استفاده می‌کنند. در ماگوت‌تراپی لاروها را با دو روش در معرض زخم قرار می‌دهند تا با تغذیه از زخم آن را بهبود ببخشند. این لاروها بسیار ریز هستند و به‌مرور رشد می‌کنند. سپس پزشک آن‌ها را از زخم بیرون می‌آورد تا فرایند بهبود زخم تکمیل شود. ماگوت‌تراپی تقریباً روشی بدون درد است اما موجب خارش در محل زخم می‌شود که بهدلیل حرکت لاروها است. پس از انجام ماگوت‌تراپی باید از انجام کارهایی مانند خیس کردن زخم، نشستن بر روی زخم یا گرم کردن آن خودداری کنید.
منابع
www.chelwest.nhs.uk
healthhub.sg