واکسن روسی کرونا، اسپوتنیک وی (Sputnik V) اولین واکسن کرونا ویروس ثبت شده جهان است که بر پایه آدنو ویروس انسانی دو (سویه) ناقل است. واکسن روسی کرونا در حال حاضر در بیش از 30 کشور جهان تایید شده است.
آزمایش بالینی Sputnik V پس از ثبت در روسیه بر روی بیش از 31000 داوطلب انجام شد. آزمایشات بالینی فاز 3 این واکسن در امارات، هند، ونزوئلا و بلاروس نیز انجام شده است.
واکسن روسی کرونا یا Sputnik V یکی از سه واکسن در جهان است که بیش از 90 درصد کارایی دارد. اثر واکسن بر اساس تجزیه و تحلیل داده ها در مورد 19866 داوطلب که دوز اول و دوم دوز واکسن Sputnik V یا دارونما را دریافت کردند و در نهایت 78 مورد تایید شده کووید 19 یافت شد که نشان دهنده اثربخشی91.6٪ است.
RDIF به طور مشترک با شرکا و تولیدکنندگان در حال افزایش تولید Sputnik V هستند. هزینه یک دوز واکسن روسی کرونا در بازارهای بین المللی کمتر از 10 دلار است (Sputnik V یک واکسن دو دوز است). نوع خشک شده انجمادی یا لیوفیلیزه شده واکسن را می توان در دمای +2 تا +8 درجه سانتیگراد نگهداری کرد که امکان توزیع آسان در سراسر جهان از جمله مناطق صعب العبور را فراهم می کند.
عرضه واکسن در بازار جهانی توسط شرکای بین المللی RDIF در هند، برزیل، چین، کره جنوبی و سایر کشورها انجام می شود.
این واکسن به افتخار نام اولین ماهواره فضایی شوروی نامگذاری شده است. پرتاب Sputnik-1 در سال 1957 باعث شروع تحقیقات فضایی در سراسر جهان شد و لحظه خاصی برای جامعه جهانی ایجاد کرد.
ایمنی و کارآیی واکسن روسی کرونا
پس از شروع بیماری همه گیر کووید 19، محققان روسی بخشی از ماده ژنتیکی را از ویروس کرونا ویروس جدید SARS-COV-2 استخراج کردند که اطلاعات مربوط به ساختار پروتئین S سنبله را که "تاج " ویروس را تشکیل می دهد و وظیفه اتصال به سلول های انسانی را بر عهده دارند، رمزگذاری می کند. دانشمندان آن را در داخلVector آدنو ویروس انسانی قرار دادند تا به سلول انسان متصل شود و اولین واکسن کووید 19 در جهان را ایجاد کردند.
به منظور اطمینان از ایمنی پایدار، دانشمندان روسی از دو نوع مختلف Vector آدنوویروس (rAd26 و rAd5) برای واکسیناسیون اول و دوم استفاده کردند و کارایی ویروس را افزایش دادند.
استفاده از آدنو ویروس های انسانی به عنوان Vector بی خطر است زیرا این ویروس ها که باعث سرماخوردگی می شوند، جدید نیستند و از هزاران سال پیش وجود داشته اند.
کارایی واکسن روسی کرونا در برابر کووید 19 91.6٪ گزارش شده است. این رقم براساس تجزیه و تحلیل داده های 19866 داوطلب است که در دو مرحله اول و دوم واکسن Sputnik V یا دارونما را در یافت کردند و در پایان تنها 78 مورد ابتلا به کرونا تایید شده وجود داشت. کارآیی Sputnik V توسط داده های بررسی شده بین المللی که در مجله The Lancet منتشر شده تأیید شد.
واکسن های مبتنی بر Vector آدنوویروس چگونه عمل می کنند
Vector ها حامل هایی هستند که می توانند ماده ژنتیکی را از ویروس دیگر به یک سلول منتقل کنند. ژن آدنو ویروس که باعث عفونت می شود، حذف می شود در حالی که ژنی با کد پروتئین از سنبله ویروس دیگری وارد می شود. این عنصر افزوده شده برای بدن بی خطر است اما به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا واکنش نشان دهد و آنتی بادی تولید کند که از ما در برابر کرونا ویروس محافظت می کند.
پلتفرم فناوری Vector مبتنی بر آدنوویروس ایجاد واکسن های جدید را از طریق اصلاح Vector حامل اولیه با مواد ژنتیکی ویروس های جدید آسان تر و سریع تر می کند که به ایجاد واکسن های جدید در مدت زمان نسبتاً کوتاه کمک می کند. چنین واکسنهایی واکنش شدید سیستم ایمنی بدن انسان را تحریک می کنند.
آدنو ویروس های انسانی به راحتی از این طریق مهندسی می شوند و بنابراین به عنوان Vector بسیار محبوب هستند.
عوارض جانبی واکسن روسی کرونا
انتظار می رود که واکسن برخی عوارض جانبی داشته باشد اما این موارد معمولاً خفیف است، از جمله درد بازو، خستگی و اندکی تب. بعد از گروه افراد واکسینه شده هیچ مورد مرگ و یا بیماری شدید وجود نداشت.
علاوه بر روسیه، این واکسن در کشور های دیگری نیز تایید و مورد استفاده قرار گرفته است از جمله:
• آرژانتین
• فلسطین
• ونزوئلا
• مجارستان
• امارات متحده عربی
• ایران
تعداد دوز واکسن روسی کرونا
بر خلاف سایر واکسن های مشابه، اسپوتنیک وی از دو دوز کمی متفاوت از واکسن برای دوز اول و دوم استفاده می کند که با فاصله 21 روز باید تزریق شود.
هر دو "سنبله " مشخص کرونا ویروس را هدف قرار می دهند اما از Vector مختلفی استفاده می کنند - ویروس خنثی شده که سنبله را به بدن می رسانند.
ایده این است که استفاده از دو فرمول مختلف سیستم ایمنی بدن را بیش از دو بار استفاده از نسخه مشابه تقویت می کند و ممکن است افراد را از حفاظت طولانی مدت تری برخوردار کند.
علاوه بر اثبات موثر بودن، بدون هیچ واکنش جدی مرتبط با واکسن در طول آزمایش ایمن نیز بود.
منبع