آیا کسی را دوروبرتان دارید که دچار زخم بستر شده و دنبال راه‌های عملی و مؤثر برای درمان قطعی زخم بستر هستید؟ جست‌وجو در اینترنت ممکن است حسابی سردرگمتان کند، و ندانید کدام راه‌ها برای بیمار شما مناسب‌تر است. نگران نباشید! در این مقاله آسوده‌یار، راهنمای کاملی برای رفع این مشکل در اختیارتان می‌گذاریم. این مقاله را بادقت و تا انتها مطالعه کنید.
زخم بستر چیست و چگونه درمان می‌شود؟
زخم بستر (Bedsore) زخمی است که بر اثر آسیب بافت‌های بدن به‌خاطر فشار همراه خراشیدگی و سایش در بلندمدت ایجاد می‌شود. به همین خاطر، به آن زخم فشاری (Pressure Ulcer) هم می‌گویند.
خوابیدن در وضعیت ثابت به‌مدت طولانی، ایجاد اصطکاک و سائیدگی روی بستر یا حتی صندلی، استفاده از لگن نامناسب برای بیمار یا کشیده شدن ملحفه به بدن، از رایج‌ترین دلایل آسیب به بخشی از پوست یا بافت بدن انسان هستند.
زخم بستر بیشتر در آن قسمت‌هایی از بدن به وجود می‌آید که با سطح سختی در تماس است. پشت، باسن، آرنج و پاشنه از قسمت‌هایی هستند که بیش از سایر نقاط بدن در معرض این عارضه قرار دارند.
زخم بستر یا زخم فشاری به‌طور معمول بسیار دردناک است. چه‌بسا هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول می‌کشد تا چنین زخم‌هایی بهبود پیدا کنند. بنابراین تشخیص و اقدام به‌موقع، برای جلوگیری از بدتر شدن زخم بسیار مهم است.
زخم بستر را می‌توان بر اساس شدت آن، به چهار درجه دسته‌بندی کرد. درمان قطعی زخم بستر به شدت و درجه آن بستگی دارد. همه راه‌ها، برای همه درجه‌ها مناسب نیستند.
بیشتر این زخم‌ها با کاهش فشار روی قسمت آسیب‌دیده، مراقبت از زخم، کنترل درد، جلوگیری از عفونت و گاهی اوقات جراحی برای برداشتن بافت آسیب‌دیده درمان می‌شوند.
گاهی اوقات داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی هم برای کاهش التهاب و بهبودی تجویز می‌شوند. علاوه بر این داروها، پانسمان مناسب هم برای تسریع روند بهبودی توصیه می‌شود و ممکن است به کاهش فشار کمک کند.
برای جلوگیری از ایجاد این زخم‌ها، استفاده از سطوح نگهدارنده مناسب و جابه‌جایی بیمار، توصیه می‌شوند. رسیدگی به تغذیه و مرطوب کردن پوست بیمار هم به کاهش ریسک ایجاد زخم کمک می‌کنند.
در ادامه این مقاله وب‌سایت آسوده‌یار، به رایج‌ترین راه‌ها برای درمان قطعی زخم بستر اشاره می‌کنیم. نکته قابل‌توجه هم اینکه اثربخشی سایر درمان‌های فیزیکی کمکی، مانند الکترومغناطیس درمانی، لیزردرمانی، درمان با اولتراسوند و اشعه ماوراءبنفش هنوز ثابت نشده‌اند.
مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی برای درمان قطعی زخم بستر
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drug) برای درمان قطعی زخم بستر یا زخم فشاری رایج هستند.
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن (Ibuprofen) و ناپروکسن سدیم (Naproxen Sodium)، درد بیمار را تسکین داده، التهاب او را کاهش داده، و جلوی لخته شدن خون در ناحیه زخم را می‌گیرند.
این داروها گاهی به‌صورت خوراکی و گاهی موضعی تجویز می‌شوند. مصرف آن‌ها قبل یا بعد از جابه‌جایی بیمار و مراقبت از زخم بسیار مفید است. داروهای ضددرد موضعی در طول مراقبت از زخم هم مؤثر هستند.
درمان قطعی زخم بستر با از بین بردن فشار روی ناحیه آسیب‌دیده
کاهش فشار روی ناحیه آسیب‌دیده پوست یا بافت بدن بسیار مهم است، چون جلوی شدت زخم بستر را می‌گیرد، و به بهبود آن هم کمک می‌کند.
بیمارانی که مدتی طولانی دراز کشیده‌اند، فشار روی پشت‌شان توزیع نشده، و فقط به بافت‌های خاصی وارد می‌شود. این بافت‌ها که بیشتر در کنار استخوان‌های بزرگی مانند لگن، کمر و آرنج قرار دارند، دچار زخم می‌شوند.
تشک مواج ضد زخم بستر با ایجاد جریان هوا، و توزیع مناسب وزن و فشار در سطحی گسترده، و از آسیب به بافت‌های نرم بدن بیمار جلوگیری می‌کند. بیشتر این تشک‌ها ضدحساسیت هم هستند.
ضمن آنکه ساختار مواج تشک‌های طبی مخصوص با روزنه‌های کوچکشان به بیمار کمک می‌کند تا با نیروی اندکی، و بدون فشار زیاد، خود را جابه‌جا کند.
انواع پانسمان برای درمان قطعی زخم بستر
پانسمان هم جزو راه‌های درمانی زخم بستر است. پانسمان‌های مختلفی مانند پانسمان‌های آلژینات (Alginate)، هیدروکلوئید (Hydrocolloid) و پروتئاز (Protease) می‌توانند به تجزیه آنزیم‌های مضر و بهبود سریع‌تر زخم‌ها کمک کنند.
البته هر باری که پانسمان تعویض می‌شود، باید زخم را با محلول آب‌نمک یا آب شست‌وشو کرد. نکته مهم اینکه از محلول‌های ضدعفونی مانند بتادین یا آب اکسیژنه نباید برای زخم‌های باز استفاده کرد. این محلول‌ها به بافت جدید آسیب وارد می‌کنند.
اما پانسمان‌هایی مانند آلژینات، زخم را به‌اندازه کافی مرطوب نگه می‌دارند تا سریع‌تر بهبود یابد. این پانسمان‌ها مانعی در برابر خشکی و عفونت پوست اطراف زخم ایجاد می‌کنند.
درمان قطعی زخم بستر با رژیم غذایی و مصرف مکمل
زخم فشاری برای بهتر شدن، به پروتئین اضافی نیاز دارد. بنابراین رژیم غذایی مناسب و مصرف مکمل‌های تجویزی پزشک برای درمان قطعی زخم بستر بسیار مؤثر هستند.
مطالعات حاکی از آن هستند که مصرف پروتئین به بهبود سریع‌تر زخم بستر کمک می‌کند. مصرف پروتئین برای مبتلایان به زخم بستر، روزانه 1٫25 تا 1٫5 گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن توصیه شده است.
علاوه بر پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی هم برای بهبود زخم مفید هستند. اما پیش از تغییر رژیم غذایی بیمار یا خوراندن مکمل‌ها به او، حتما با پزشک مشورت کنید. شاید بعضی مکمل‌ها با داروهای مصرفی‌اش تداخل داشته باشند.
انواع پماد، کرم و ژل برای درمان قطعی زخم بستر
داروهای موضعی مانند انواع پماد، کرم و ژل هم برای درمان قطعی زخم بستر تجویز می‌شوند. این داروها روی زخم‌های فشاری التیام‌نیافته مالیده شده، و به بهبود سریع‌ترشان کمک می‌کنند.
ژل‌های حاوی مورفین، مانند ژل رگرانکس (Regranex) یا ژل بکاپلرمین (Becaplermin) هم راهی برای کاهش درد ناشی از زخم بستر هستند. البته این ژل‌ها بیشتر برای زخم بستر درجه دو و سه تجویز می‌شوند.
اما پمادها و کرم‌های ضدعفونی‌کننده و آنتی‌بیوتیک‌ها به‌طور معمول برای درمان زخم فشاری توصیه نمی‌شوند. پس پیش از تهیه این داروها، حتما با پزشک مشورت کنید.
درمان قطعی زخم بستر با جراحی
اگر زخم بستر شدت بگیرد و به درجه‌های سه یا چهار برسد، جراحی توصیه می‌شود. این عمل جراحی به بستری دو تا سه‌هفته‌ای در بیمارستان نیاز دارد.
جراح برای درمان قطعی زخم بستر با جراحی ابتدا بافت مرده یا عفونی را جدا می‌کند. گاهی اوقات مقداری استخوان هم در این روند برداشته می‌شود. سپس ناحیه آسیب‌دیده را با استفاده از عضله، پوست یا بافت‌های دیگر ترمیم می‌کند.
در زخم بستر شدید و عمیق، به‌خاطر ضخیم بودن بافت مرده، از جراحی دبریدمان (Debridement) استفاده می‌شود. در این نوع جراحی، بافت نکروز به‌طور کامل حذف شده و ممکن است یک لایه از بافت سالم هم برداشته شود.
جمع‌بندی
در این مقاله وب‌سایت آسوده‌یار، به انواع دارو و درمان قطعی زخم بستر پرداختیم. اما اگر دنبال مرکزی هستید که خدمات حرفه‌ای و تخصصی در این زمینه ارائه کند، پیشنهاد ما مرکز درمان در منزل آسوده یار است.
این مرکز انواع خدمات کلینیکی و پاراکلینیکی، مانند مراقبت و پرستاری در منزل، ویزیت پزشک در منزل، فیزیوتراپی، کاردرمانی و بسیاری خدمات تخصصی دیگر را در اختیار شما عزیزان قرار می‌دهد. اگر اطلاعات بیشتری درباره پرستاری از بیماران در منزل می‌خواهید، با شماره تلفن 02137873000 تماس بگیرید.
منابع:
vivehealth.com
mayoclinic.org
mdedge.com
clinicaltrials.gov