پیوند کبد یک عمل جراحی است که درآن کبدی که دیگر به درستی عمل نمی‌کند (نارسایی کبد) برداشته و با کبد سالم اهداکننده یک فرد مرده یا بخشی از کبد سالم یک اهداکننده زنده جایگزین می شود.
کبد بزرگترین اندام داخلی بدن است و چندین عملکرد حیاتی را انجام می دهد، از جمله:
- فرآوری مواد مغذی، دارو و هورمون ها
- تولید صفرا که به بدن در جذب چربی، کلسترول و ویتامین های محلول در چربی کمک می کند.
- ساخت پروتئین هایی که به لخته شدن خون کمک می کنند
- حذف باکتری ها و سموم از خون
- جلوگیری از عفونت و تنظیم پاسخ های سیستم ایمنی بدن
در صورت نیاز به خدمات پزشکی و درمان در منزل و همچنین ویزیت آنلاین پزشک عمومی و متخصص کافی ست با کارشناس ما به شماره 09026797779 تماس بگیرید و یا در واتساپ پیام دهید.
پیوند کبد معمولاً به عنوان یک گزینه درمانی برای افرادی که عوارض قابل توجهی به دلیل بیماری مزمن کبدی در مرحله پیشرفته دارند در نظر گرفته می شود. پیوند کبد همچنین ممکن است یک گزینه درمانی در موارد نادر نارسایی ناگهانی کبد سالم باشد.
تعداد افرادی که در انتظار پیوند کبد هستند بسیار بیشتر از تعداد کبدهای اهدا کننده متوفی موجود است.
پیوند کبد اهداکننده زنده جایگزینی برای زمان انتظار برای در دسترس قرار گرفتن کبد اهداکننده متوفی است. پیوند کبد از اهداکننده زنده امکان پذیر است زیرا کبد انسان در مدت کوتاهی پس از برداشتن بخشی از عضو، بازسازی می شود و به اندازه طبیعی خود باز می گردد.
در سال 2017، حدود 8000 پیوند کبد در ایالات متحده در بین بزرگسالان و کودکان انجام شد. از این تعداد، حدود 360 نفر شامل کبد اهداکنندگان زنده بودند.
چرا پیوند کبد ؟
پیوند کبد یک گزینه درمانی برای افراد مبتلا به نارسایی کبدی است که بیماری آنها با درمان های دیگر قابل کنترل نیست و همچنین برای برخی از افراد مبتلا به سرطان کبد نیز کاربرد دارد.
نارسایی کبد ممکن است به سرعت یا در طی یک دوره زمانی طولانی رخ دهد. نارسایی کبدی که به سرعت و در عرض چند هفته رخ می دهد، نارسایی حاد کبد نامیده می شود. نارسایی حاد کبد یک بیماری غیر معمول است که معمولاً در نتیجه عوارض ناشی از برخی داروها ایجاد می شود.
اگرچه پیوند کبد ممکن است نارسایی حاد کبد را درمان کند، اما اغلب برای درمان نارسایی مزمن کبد استفاده می شود. نارسایی مزمن کبد به آرامی طی ماه ها و سال ها رخ می دهد.
نارسایی مزمن کبد ممکن است به دلیل بیماری های مختلفی ایجاد شود. شایع ترین علت نارسایی مزمن کبد، سیروز کبد (اسکار) است. هنگامی که سیروز رخ می دهد، بافت اسکار جایگزین بافت طبیعی کبد می شود و باعث می شود کبد به درستی عمل نکند. سیروز شایع ترین دلیل پیوند کبد است.
علل عمده سیروز منجر به نارسایی کبد و پیوند کبد عبارتند از:
- هپاتیت B و C.
- بیماری کبدی الکلی که به دلیل مصرف زیاد الکل باعث آسیب به کبد می شود.
- بیماری کبد چرب غیر الکلی، وضعیتی که در آن چربی در کبد تجمع می یابد و باعث التهاب یا آسیب سلول های کبدی می شود.
- بیماری های ژنتیکی موثر بر کبد، از جمله هموکروماتوز که باعث تجمع بیش از حد آهن در کبد می شود و بیماری ویلسون که باعث تجمع بیش از حد مس در کبد می شود.
- بیماری هایی که بر مجاری صفراوی (لوله هایی که صفرا را از کبد خارج می کنند) تأثیر می گذارد، مانند سیروز صفراوی اولیه، کلانژیت اسکلروزان اولیه و آترزی مجاری صفراوی. آترزی صفراوی شایع ترین دلیل پیوند کبد در بین کودکان است.
پیوند کبد همچنین ممکن است سرطان های خاصی را که از کبد منشا می گیرند، درمان کند.
خطرات پیوند کبد
عوارض عمل جراحی
جراحی پیوند کبد با خطر عوارض قابل توجهی همراه است. خطرات مرتبط با خود این عمل و همچنین داروهای لازم برای جلوگیری از رد کبد اهدا کننده پس از پیوند وجود دارد.
خطرات مرتبط با این عمل عبارتند از:
- عوارض مجاری صفراوی، از جمله نشت مجرای صفراوی یا کوچک شدن مجاری صفراوی
- خون ریزی
- لخته شدن خون
- نارسایی کبد اهدایی
- عفونت
- رد کبد اهدایی
- آشفتگی ذهنی یا تشنج
عوارض طولانی مدت ممکن است شامل عود بیماری کبدی در کبد پیوندی نیز باشد.
عوارض جانبی داروهای ضد رد
پس از پیوند کبد تا پایان عمر از داروهایی استفاده خواهید کرد تا از رد کبد اهدایی توسط بدن جلوگیری شود. این داروهای ضد رد می توانند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کنند، از جمله:
- نازک شدن استخوان
- دیابت
- اسهال
- سردرد
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
از آنجایی که داروهای ضد رد کبد اهدایی با سرکوب سیستم ایمنی عمل می کنند، خطر عفونت را نیز افزایش می دهند. پزشک ممکن است داروهایی را برای کمک به مبارزه با عفونت برای شما تجویز کند.
نتایج پیوند کبد
میزان بقای پیوند کبد
شانس فرد در پیوند کبد موفق و بقای طولانی مدت به وضعیت خاص بدن وی بستگی دارد.
به طور کلی، حدود 75 درصد از افرادی که تحت پیوند کبد قرار می گیرند حداقل پنج سال زندگی می کنند. این بدان معناست که از هر 100 نفری که به هر دلیلی پیوند کبد انجام می دهند، حدود 75 نفر پنج سال زنده می مانند و 25 نفر در عرض پنج سال می میرند.
افرادی که از اهداکننده زنده کبد دریافت می کنند، اغلب نسبت به افرادی که کبد اهداکننده فوت شده دریافت می کنند، نرخ بقای کوتاه مدت بهتری دارند. اما مقایسه نتایج درازمدت دشوار است، زیرا افرادی که اهداکننده زنده دارند معمولاً انتظار کوتاه‌تری برای پیوند دارند و به اندازه کسانی که کبد اهداکننده متوفی دریافت می‌کنند بیمار نیستند.
رژیم غذایی و تغذیه
پس از پیوند کبد، داشتن یک رژیم غذایی متعادل برای کمک به بهبودی و حفظ سلامت کبد بسیار مهم است.
تیم پیوند شامل یک متخصص تغذیه است که می تواند در مورد نیازهای تغذیه ای و رژیم غذایی صحبت کند و به سوالات شما پس از پیوند پاسخ دهد.
به طور کلی رژیم غذایی پس از پیوند کبد باید کم نمک، کلسترول، چربی و قند باشد.
برای جلوگیری از آسیب رساندن به کبد جدید، مهم است که از مصرف الکل خودداری کنید. از نوشیدن مشروبات الکلی یا استفاده از الکل در آشپزی خودداری کنید.
متخصص تغذیه همچنین چندین گزینه و ایده های غذایی سالم را در اختیار شما قرار می دهد تا در برنامه غذایی خود از آنها استفاده کنید. توصیه های متخصص تغذیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خوردن حداقل پنج وعده میوه و سبزیجات در روز
- اجتناب از مصرف گریپ فروت و آب گریپ فروت به دلیل تأثیر آنها بر روی گروهی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
- مصرف فیبر کافی در رژیم غذایی روزانه
- انتخاب غذاهای سبوس دار به جای غذاهای فرآوری شده
- مصرف لبنیات کم چرب یا بدون چربی که برای حفظ سطح مطلوب کلسیم و فسفر مهم است.
متخصص شما همچنین ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- خوردن گوشت بدون چربی، مرغ و ماهی
- پیروی از دستورالعمل های ایمنی مواد غذایی
- با نوشیدن آب کافی و سایر مایعات روزانه هیدراته بمانید
در صورت نیاز به خدمات پزشکی و درمان در منزل و همچنین ویزیت آنلاین پزشک عمومی و متخصص کافی ست با کارشناس ما به شماره 09026797779 تماس بگیرید و یا در واتساپ پیام دهید.
ورزش
ورزش و فعالیت بدنی باید بخش منظمی از زندگی شما پس از پیوند کبد باشد تا به بهبود سلامت کلی جسمی و روانی شما کمک کند.
بلافاصله پس از پیوند کبد باید تا جایی که می توانید راه بروید. سپس، بسته به پیشرفت وضعیت خود، می توانید فعالیت بدنی بیشتری را وارد زندگی روزمره خود کنید.
پیاده روی، دوچرخه سواری، شنا، تمرینات قدرتی کم فشار و سایر فعالیت های بدنی که از آن لذت می برید، همگی می توانند بخشی از یک سبک زندگی سالم و فعال پس از پیوند کبد باشند. اما حتماً قبل از شروع یا تغییر برنامه تمرینی پس از پیوند، با تیم پزشکی خود مشورت کنید.
منبع