زخم بستر درجه‌های یک و دو اگر درمان نشوند، زخم بستر درجه 3 به وجود می‌آید که خطرناک است! در این مرحله، زخم از لایه‌های پوست عبور کرده، به بافت چربی رسیده، و بیمار را در معرض عفونت قرار می‌دهد. در این مقاله آسوده‌یار، راهنمای علائم، چگونگی تشخیص و درمان زخم بستر مرحله سوم را با شما در میان می‌گذاریم. این مقاله را بادقت و تا انتها مطالعه کنید.
زخم بستر مرحله سوم چیست؟
زخم بستر یا زخم فشاری بر اساس شدت به چهار مرحله تقسیم می‌شود. زخم بستر درجه 3 یک مرحله پیش از آن است که زخم به خطرناک‌ترین مرحله‌اش برسد.
در مرحله سوم، زخم از همه لایه‌های پوست عبور کرده، به بافت چربی رسیده و بیمار را در معرض عفونت قرار می‌دهد. در واقع از درم (لایه دوم پوست) عبور کرده و به بافت زیرجلدی (لایه‌های چربی) رسیده است.
خطر عفونت در زخم بستر درجه 3 بسیار بالاست. درمان قطعی آن هم ماه‌ها طول می‌کشد. اگر هم درمان مناسبی انجام نشود، به چهارمین مرحله می‌رسد که خطرناک‌ترین مرحله زخم بستر است.
اگر بیمار یا سالمندی در منزل دارید که نمی‌تواند حرکت کند، و به مراقبت‌های ویژه نیاز دارد، توصیه می‌کنیم سراغ نیروهای حرفه‌ای پرستاری در منزل مرکز آسوده یار را بگیرید.
مرکز درمان در منزل آسوده یار، سال‌هاست این خدمات حرفه‌ای را در اختیار بسیاری از هم‌وطنان عزیز قرار می‌دهد تا گرفتار زخم بستر، به‌ویژه زخم بسترهای درجه سه و چهار نشوند.
حتما بخوانید: راهنمای پانسمان زخم بستر در منزل
علائم زخم بستر درجه 3 چه هستند؟
این‌ها رایج‌ترین علائم زخم بستر مرحله سوم هستند. پوست بیمار را مدام بررسی کنید، و در صورت مشاهده این علائم، بلافاصله با پزشک‌تان تماس بگیرید:
- بوی بد زخم
- بافت سیاه داخل یا اطراف زخم
- تب بالای بیمار
- ترشحات سبز یا چرک
- قرمزی اطراف لبه‌های زخم
بعضی از این علائم، مانند تب، ترشح و قرمزی اطراف زخم، علائم عفونت هستند. زخم بستر زخم‌های باز هستند، بنابراین عفونت‌ها فوری ایجاد می‌شوند.
این عفونت‌ها در زخم بستر، پای باکتری‌ها را به بدن باز می‌کنند. آن‌ها هم باعث ایجاد عوارضی در روند بهبود بیمار شده و اوضاع را وخیم‌تر می‌کنند.
علل ابتلا به زخم بستر مرحله سه چه هستند؟
زخم بستر زمانی ایجاد می‌شود که جریان خون به پوست قطع شده، و بافت سالم و سلول‌های پوست می‌میرند. در این وضعیت، ساییدگی یا همان زخم باز هم ظاهر شود.
هرچه بی‌توجهی بیشتری به درمان زخم بستر شود، این زخم عمیق‌تر شده، و خیلی زود به زخم بستر درجه 3 تبدیل خواهد شد.
ساکنان خانه‌های سالمندان، یا سالمندان و بیمارانی که در منزل نگهداری می‌شوند، اگر در وضعیت ثابتی به‌مدت طولانی نشسته یا دراز بکشند، در معرض زخم بستر قرار می‌گیرند.
این افراد بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به زخم بستر مرحله سه هستند:
- آن‌هایی که آتل‌های گچی دارند و نمی‌توانند تکان بخورند؛
- کسانی که گردش خونشان مشکل دارد؛
- افرادی که به دیابت مبتلا هستند؛
- آن‌هایی که دچار مشکلات ناشی از سوءتغذیه هستند؛
- کسانی که آسیب‌های نخاعی دیده‌اند و نمی‌توانند حرکت کنند.
با این همه، زخم بستر درجه 3 حتی در بیماران پرخطر هم قابل‌پیشگیری است. این وظیفه مراقبان و پرستاران بیمار یا سالمند است که عوامل خطر را در او شناسایی کرده و به‌موقع اقدام کنند.
چگونه زخم بستر درجه 3 را تشخیص بدهیم؟
پزشک‌ها و متخصصان، برای تشخیص مرحله زخم بستر، به ظاهر زخم توجه می‌کنند. زخم بستر درجه 3 چند ویژگی بارز دارد که عبارت‌اند از:
- زخم شبیه دهانه‌های برخوردی شده، یعنی همان گودال‌هایی که بر اثر برخورد اجرام، روی زمین ایجاد می‌شوند!
- ممکن است علائم عفونت هم داشته باشد؛ مانند لبه‌های سیاه، چرک، بوی بد؛
- بافت‌های چربی زیر پوست قابل‌مشاهده هستند
زخم بستر درجه 3 عمیق است، اما تاندون‌ها، رباط‌ها، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را نمی‌توان دید. اگر این بافت‌ها را می‌بینید، یعنی بیمار زخم بستر درجه 4 دارد.
دو عارضه هم ممکن است تشخیص زخم بستر مرحله سوم را به تأخیر بیندازد:
- آسیب مشکوک به بافت عمیق (Suspected Deep Tissue Injury) وقتی است که زخم بازی وجود ندارد، اما در واقع بافت‌های زیر پوست بیمار آسیب دیده‌اند.
- زخم غیرقابل درجه‌بندی (Unstageable) وقتی است که پزشک نمی‌تواند انتهای زخم را ببیند، بنابراین نمی‌داند چقدر عمیق است. در این صورت، نمی‌تواند درمان متناسبی را در نظر بگیرد.
زخم بستر مرحله سه می‌تواند تهدیدکننده زندگی فرد مبتلا باشد. عفونت‌های این مرحله ممکن است باعث ایجاد بیماری سپسیس (Sepsis) بشوند که آن‌هم بیماری کشنده‌ای است.
درمان زخم بستر مرحله سوم چگونه انجام می‌شود؟
قدم اول برای درمان زخم بستر این وضعیت پزشکی، مراجعه فوری به پزشک است. هرگز برای درمان زخم بستر درجه 3 به درمان‌های خانگی رو نیاورید، چون فقط اوضاع را وخیم‌تر کرده، و جان بیمار را به خطر می‌اندازد.
درمان زخم بستر یا زخم فشاری مرحله سوم زیر نظر پزشک، شامل چنین مواردی خواهد بود:
- برداشتن فشار از زخم بستر
- مصرف آنتی‌بیوتیک برای مقابله با عفونت
- استفاده از تشک مخصوص برای کمک به بهبودی
- دبریدمان یا برداشتن بافت مرده با جراحی
درمان این زخم‌ها گاهی خیلی دشوار است، چون بیشترشان به جراحی نیاز دارند. بهبودی کامل زخم‌های این مرحله هم زمان‌بر هستند و گاهی تا ماه‌ها طول می‌کشد.
چگونه از زخم بستر درجه 3 پیشگیری کنیم؟
بهترین راه پیشگیری از زخم فشاری مرحله سوم، درمان زخم در مراحل اولیه است. برای مبتلا نشدن سالمند یا بیماری که در خانه دارید، این نکته‌ها را رعایت کنید:
- فردی که دراز کشیده یا نشسته را مدام حرکت بدهید؛
- به مصرف آب و غذای مناسب او نظارت داشته باشید؛
- کسانی را که مشکل حرکتی دارند، مدام جابه‌جا کنید؛
- مراقب علائم زخم بستر درجه 1 باشید، و آن را فوری درمان کنید؛
- اگر زخم بستر در مراحل اولیه درمان نشد، حتما با پزشک تماس بگیرید.
جمع‌بندی
زخم بستر چهار مرحله دارد. اگر در مراحل اولیه درمان نشود، به زخم بستر درجه 3 و 4 می‌رسد. در این مراحل، زخم شدت و عمق بیشتری یافته و حتی تهدیدکننده زندگی بیمار یا سالمند است. درمان زخم بستر در این مراحل هم دشوار است و به جراحی نیاز دارد.
در این مقاله و سایر مقاله‌های بلاگ آسوده‌یار، راهنماهای متعددی برای تشخیص و درمان مراحل مختلف زخم بستر منتشر کرده‌ایم. اما اگر به کمک تخصصی برای درمان خانگی زخم فشاری نیاز دارید، توصیه می‌کنیم با شماره تلفن 02137873000 مرکز خدمات درمان در منزل آسوده یار تماس بگیرید.
منابع:
nursinghomeabusecenter.com
webmd.com