بیماری عروق کرونر چیست؟
بیماری عروق کرونر، بیماری سرخرگ تاجی یا بیماری شریان کرونرینیز نامیده می شود، یک بیماری بیماری خطرناک است که در اثر تجمع پلاک در عروق کرونر، عروق خونی که خون غنی از اکسیژن به قلب وارد می کند، ایجاد می شود. بیماری عروق کرونر هر ساله میلیون ها نفر را تحت تأثیر قرار می دهد.
عروق بدن صاف و کشسان هستند؛ اما وقتی پلاک بر روی دیواره های داخلی آنها جمع شود، ممکن است سفت و باریک شوند. این مشکل جریان خون به قلب را کند می کند، بنابراین قلب اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت نمی کند. همچنین پلاک ممکن است شکسته شود و منجر به سکته قلبی یا مرگ ناگهانی قلبی شود.
علائم بیماری عروق کرونر
شایع ترین علامت بیماری عروق کرونر آنژین یا درد قفسه سینه است.
افراد آنژین را چنین توصیف می کنند:
- درد
- سوزش
- سیری
- سنگینی
- بی حسی
- فشار
- فشرده شدن
- ضعف یا سرگیجه
ممکن است بیماری عروق کرونر را با سوء هاضمه یا سوزش معده اشتباه بگیرید.
معمولاً آنژین را در قفسه سینه خود احساس می کنید، اما ممکن است آن را در قسمت های زیر نیز احساس کنید:
علائم اغلب در زنان پیچیده تر است. حالت تهوع، تعریق، خستگی یا تنگی نفس نیز می تواند به درد معمول قفسه سینه اضافه شود.
علائم دیگر بیماری عروق کرونر عبارتند از:
- سریع تر شدن ضربان قلب
- حالت تهوع
- تپش قلب
- تنگی نفس
- تعریق
- ضعف یا سرگیجه
علل بیماری عروق کرونر
کارشناسان باور دارند بیماری عروق کرونر با آسیب به لایه داخلی شریان کرونر شروع می شود. این آسیب حتی ممکن است در کودکی اتفاق بیفتد. وقتی جوان هستید پلاک ها ممکن است در امتداد دیواره عروق خونی انباشته شوند و با افزایش سن بیشتر شوند. این انباشت پلاک دیواره عروق را ملتهب کرده و خطر لخته شدن خون و سکته قلبی را افزایش می دهد.
پلاک باعث چسبندگی دیواره های داخلی عروق خونی می شود. موادی مانند سلول های التهابی، لیپوپروتئین ها و کلسیم هنگام عبور از جریان خون به پلاک متصل می شوند.
بیشتر این مواد، همراه با کلسترول انباشته می شوند. با این کار دیواره های عروق باریکتر می شوند.
با گذشت زمان، باریک شدن شریان کرونر ممکن است منجر به ایجاد عروق خونی جدیدی شود که محل انسداد را دور می زنند تا خون را به عضله قلب برسانند؛ اما اگر خودتان را تحت فشار قرار دهید یا استرس پیدا کنید، شریان های جدید ممکن است نتوانند خون کافی به قلب وارد کنند.
در برخی موارد، هنگامی که پلاک شکسته می شود، لخته خون ممکن است مانع از خون رسانی به عضله قلب شود که باعث سکته قلبی می شود.
اگر عروق خونی مغز مسدود شده باشد که معمولاً توسط لخته ایجاد می شود، ممکن است سکته مغزی ایسکمیک رخ دهد.
اگر عروق خونی در مغز شما ترکیده باشد، ممکن است به سکته مغزی هموراژیک دچار شوید. این بیماری ها معمولاً بر اثر فشار خون بالا ایجاد می شوند.
مطالعات نشان داده است که مصرف روزانه دوز پایین آسپرین می تواند از بروز سکته قلبی و مغزی در برخی از افراد 50 سال به بالا و در معرض خطر بیماری قلبی جلوگیری کند. با پزشک خود درمورد اینکه آیا باید آسپرین مصرف کنید یا خیر صحبت کنید.
عوامل ریسک بیماری عروق کرونر
بسیاری از موارد می توانند احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر را افزایش دهند. بعضی را می توانید کنترل کنید و برخی دیگر را نمی توانید. عبارتند از:
- سن، به ویژه بالاتر از 65 سال
- اضافه وزن یا چاقی
- دیابت
- سابقه خانوادگی، خصوصاً اگر یکی از بستگان نزدیک شما در سنین جوانی به بیماری قلبی مبتلا شده باشد
- جنسیت، مردان بیشتر در معرض خطر سکته قلبی هستند و زودتر از زنان مبتلا می شوند تا این که خطر ابتلا در سن 70 سالگی یکسان شود.
- فشار خون و کلسترول بالا
- استرس زیاد
- عدم فعالیت بدنی
- سیگار کشیدن یا تنفس دود سیگار
- رژیم غذایی ناسالم، شامل بسیاری از غذاهایی که دارای چربی اشباع بالا، چربی ترانس، نمک و قند هستند
ایسکمی چیست؟
ایسکمی قلبی زمانی رخ می دهد که پلاک و مواد چرب داخل عروق را باریک می کند به طوری که نمی تواند خون غنی از اکسیژن به اندازه کافی به قلب برساند. این مشکل می تواند باعث سکته قلبی، همراه با درد قفسه سینه شود.
ایسکمی بیشتر در طی موارد زیر اتفاق می افتد:
- غذا خوردن
- هیجان یا استرس
- ورزش یا سایر فعالیت های بدنی
- قرار گرفتن در معرض سرما
بیماری عروق کرونر می تواند به جایی برسد که ایسکمی حتی هنگام استراحت نیز اتفاق افتد. ایسکمی یک مورد اورژانسی است و ممکن است منجر به سکته قلبی شود. اگر این اتفاق برای شما افتاد، با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس بروید. ایسکمی ممکن است بدون هشدار در هر فرد مبتلا به بیماری قلبی اتفاق بیفتد، اگرچه این بیماری در افراد دیابتی بیشتر است.
روش های تشخیص بیماری عروق کرونر
پزشک می تواند بعد از اقدامات زیر تشخیص دهد که آیا به بیماری عروق کرونر مبتلا هستید یا خیر.
- علائم، سابقه پزشکی و عوامل خطر را بررسی می کنند.
- معاینه فیزیکی انجام می دهند.
همچنین ممکن است آزمایش های تشخیصی دیگری نیز تجویز شود تا پزشک بتواند میزان بیماری عروق کرونر و تأثیر آن بر قلب را دریابد. این کار به آنها کمک می کند بهترین روش درمانی را انتخاب کنند. این آزمایشات شامل موارد زیر است:
- کاتتریزاسیون قلبی و آنژیوگرام
- اکوکاردیوگرام
- الکتروکاردیوگرام (EKG)
- سی تی اسکن با اشعه الکترون
- تست ورزش
درمان بیماری عروق کرونر
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تغییر سبک زندگی
اگر سیگار می کشید، آن را ترک کنید. غذای فراوری شده کمتری بخورید و رژیم کم چربی، کم نمک و کم شیرین استفاده کنید. اگر دیابت دارید قند خون خود را کنترل کنید. به طور منظم ورزش کنید (اما قبل از شروع برنامه ورزشی با پزشک صحبت کنید).
دارو
اگر تغییر سبک زندگی کافی نباشد، ممکن است به دارو نیاز داشته باشید. داروهایی که مصرف می کنید به شرایط شما بستگی دارد. اگر به بیماری عروق کرونر مبتلا شده اید، می توانید داروهای زیر را مصرف کنید:
- آسپرین
- داروهایی برای کمک به کاهش کلسترول
- مسدود کننده های بتا
- مسدود کننده های کانال کلسیم
- رانولازین
- نیتروگلیسیرین
- مهار کننده های ACE
- مسدودکننده گیرنده آنژیوتانسین 2
- اوولوکوماب که خطر حمله قلبی و سکته را در افراد مبتلا به بیماری های قلبی عروقی کاهش می دهد
- کلشیسین- 0.5 میلی گرم (0.6 میلی گرم) روزانه
جراحی و سایر اقدامات
جراحی های رایج برای درمان بیماری عروق کرونر عبارتند از:
آنژیوپلاستی با بالون
جراحی بای پس عروق کرونر
قرار دادن استنت
همه این روش های درمانی خون رسانی به قلب شما را افزایش می دهند، اما نمی توانند بیماری عروق کرونر را درمان کنند.
پزشکان همچنین در حال مطالعه روش های جدید برای درمان بیماری های قلبی هستند، از جمله:
رَگ‌زایی یا آنژیوژنز
در این روش درمانی، سلولهای بنیادی و سایر مواد ژنتیکی را از طریق ورید یا مستقیماً وارد بافت آسیب دیده قلب خولهند شد. این روش به ایجاد عروق خونی جدید کمک می کند و اطراف عروق مسدود شده را دور می زند.
ضد انعقاد پیشرفته خارجی (EECP)
افرادی که آنژین طولانی مدت دارند اما داروهای نیترات هیچ کمکی به آنها نکرده اند و یا شرایط برخی از روش های درمانی را ندارند، ممکن است با این کار بهبود پیدا کنند. این یک روش سرپایی است - روشی که در آن نیازی به بستری شدن در بیمارستان نخواهید داشت - که از کافهایی روی پاها استفاده می کند که متورم می شوند تا خون رسانی به عروق کرونر شما افزایش یابد.
درمان های خانگی بیماری عروق کرونر
تغییر شیوه زندگی می تواند از بیماری عروق کرونر جلوگیری یا آن را کند کند:
- سیگار نکشیدن
- فشار خون، کلسترول و سطح قند خون خود را کنترل کنید
- غذاهایی بخورید که برای قلب شما مفید هستند
- از مصرف الکل خودداری کنید، یا حداقل کاهش دهید
- ورزش
- حفظ وزن سالم
- مدیریت استرس
عوارض بیماری عروق کرونر
عوارض بیماری عروق کرونر عبارتند از:
ریتم غیر طبیعی قلب (آریتمی)
در این بیماری قلب شما به دلیل آسیب یا کمبود خونرسانی، ریتم منظم خود را از دست می دهد. رایج ترین نوع آن فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) نام دارد. این مشکلات مربوط به ریتم می تواند باعث نارسایی قلبی یا بدتر شدن آن شود. ضربان قلب نامنظم ممکن است منجر به لخته شدن خون در قلب شود و این موارد در صورت رسیدن به مغز می توانند باعث سکته شوند.
سکته قلبی
هنگامی که شریان کرونر شما کاملاً مسدود شده باشد، بخشی از عضله قلب شما را از دریافت اکسیژن کافی باز می دارد. وقتی جریان خون در عضله قلب شما مسدود شده باشد، پزشک ممکن است آن را سندرم حاد کرونر بنامد.
نارسایی قلبی
هنگامی که قلب شما برای تأمین خون مورد نیاز بدن بسیار ضعیف شود. این مشکل می تواند به این دلیل باشد که قلب شما اکسیژن و مواد مغذی کافی دریافت نمی کند یا به دلیل حمله قلبی آسیب دیده است.
چشم انداز بیماری عروق کرونر
بخش مهمی از بهبودی از بیماری عروق کرونر یا سایر مشکلات قلبی توانبخشی قلب (توانبخشی) است. تحقیقات نشان می دهد که توانبخشی می تواند احتمال مرگ شما در اثر بیماری های قلبی و مشکلات قلبی در آینده کاهش دهد. شما با تیمی کار خواهید کرد که به شما در موارد زیر کمک خواهند کرد:
ورزش و حرکت
اطلاعات مربوط به سبک زندگی سالم، از جمله غذا، دارو و سایر تغییرات
مشاوره برای کاهش استرس و بهبود سلامت روان
در صورت بروز بیماری عروق کرونر چه باید کرد
دانستن علائم بیماری قلبی و علل ایجاد آنها بسیار مهم است.
اگر علائم جدیدی را احساس کردید یا علائم پیشین بیشتر شده است، با پزشک تماس بگیرید. اگر خودتان یا شخص دیگری که درد قفسه سینه دارید، به خصوص در مواردی مانند تنگی نفس، تپش قلب، سرگیجه، سریع شدن ضربان قلب، حالت تهوع یا تعریق با اورژانس تماس بگیرید.
اگر از نیتروگلیسیرین برای بهبود درد قفسه سینه استفاده می کنید، اگر بعد از دو دوز (با فاصله 5 دقیقه) یا بعد از 15 دقیقه هنوز احساس درد می کنید، با اورژانس تماس بگیرید.
منبع